سونوگرافی و غربالگری دوران بارداری

سونوگرافی و غربالگری دوران بارداری

پروتکل‌های تشخیص آزمایشگاهی کرونا و صلاحیت آنها بسته به مکانی که زندگی می‌کنید متفاوت است. با این حال، توصیه‌های WHO (سازمان بهداشت جهانی) این است که مادران باردار مبتلا به علایم COVID-19 باید در اولویت آزمایش قرار گیرند. زیرا این گروه اگر COVID-19 داشته باشند ، ممکن است به مراقبت‌های تخصصی نیاز داشته باشند. اما به خاطر داشته باشید که تست منفی کرونا ویروس نفی کننده 100 درصد ابتلا نیست. لذا در شرایط شیوع این ویروس ، توصیه های بهداشتی را جدی بگیرید و پیش از انجام تست ، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

مادران باردار برای جلوگیری از ابتلا به COVID-19 مانند سایر افراد باید همان اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند. می‌توانید با استفاده از موارد زیر از خودتان محافظت نمایید: - دست‌های خود را مرتباً با دستمال حاوی الکل یا آب و صابون بشویید. به خاطر داشته باشید که شستشو مکرر و کامل دست با آب و صابون و بهترین راه پیشگیری از ابتلا به ویروس است. - فاصله بین خود و دیگران را حفظ نمایید (حداقل 1.5 تا 2 متر) و در فضاهای شلوغ قرار نگیرید. - از دست زدن به چشم، بینی و دهان خودداری نمایید. - در هنگام عطسه یا سرفه، دهان و بینی خود را با دستمال و در صورت در دسترس نبودن با آرنج بپوشانید. دستمال استفاده شده را در سطل دردار، بیاندازید. - اگر تب، سرفه یا مشکل تنفسی دارید، سریعاً با پزشک خود و یا نزدیک ترین مرکز بهداشتی و درمانی تماس بگیرید. - به خاطر داشته باشید که مادران باردار، حتی کسانی که تحت تأثیر COVID-19 قرار گرفته‌اند، باید در قرارهای مراقبت معمول خود (غربالگری دوران بارداری ، مراقبت های روتین دوران بارداری و ….) شرکت نمایند. اما باید توصیه‌های بهداشتی (استفاده از ماسک، دستکش،..) را کاملا رعایت نمایند.

به نظر می‌رسد کرونا عمدتاً از طریق تماس نزدیک با شخص آلوده و به وسلیه‌ ذرات تنفسی یا توسط سطوح آلوده به ویروس، انتقال می‌یابد. این موضوع که آیا یک مادران باردار بیماری کرونا را به جنین یا پس از زایمان به نوزاد خود منتقل کند یا نه، هنوز به شکلی کامل بررسی نشده است. اما گزارشاتی در این مورد وجود دارد که خوشبختانه حال مادران و نوزادان که تست آنها مثبت شده، خوب است. به هر حال این موضوع احتیاج به تحقیقات بیشتر دارد.

- در خانه ماندن مادران باردار به معنای استراحت مطلق نیست، زیرا احتمال لخته شدن خون در زنان باردار بیشتر از سایر افراد است .بهتر است مادران باردار در منزل تحرک داشته باشند، مصرف مایعات گرم برای این دسته از مادران توصیه می‌شود. - مادران باردار در صورت مشاهده علایمی مانند افزایش بیش از حد وزن و یا تورم دست و صورت باید با پزشک خود و یا مرکز درمانی تماس بگیرند. - مادران باردار با پایش حرکات جنین می توانند سلامت وی را تحت نظر قرار دهند و اگر متوجه کاهش حرکت جنین شدند باید با پزشک خود و یا مرکز درمانی تماس بگیرند. - مادران باردار نباید در محیط های بسته و شلوغ رفت و آمد نمایند. - مادران باردار می‌توانند در صورت تمیز و مناسب بودن هوا به مدت کوتاه و محدود و با رعایت نکات بهداشتی در هوای آفتابی حضور داشته باشند. - در حال حاضر اضطراب و نگرانی حاصل از شیوع کرونا ، بسیار شایع است، به همین خاطر به مادران باردار توصیه می شود از استرس پرهیز نمایند و در صورت نیاز برای کنترل بهتر اضطراب خود با مشاور روانشناس / روانپزشک تماس بگیرند.

در صورتی که سونویی جهت محاسبه سن بارداری ندارید نگران نباشید در سونوگرافی غربالگری ابتدا طول جنین اندازه‌گیری می شود. در صورت مناسب بودن سن بارداری، غربالگری سه ماهه اول انجام می شود، درغیر این صورت، راهنمایی می‌شوید.

سونوگرافی غربالگری شما باید دارای معیارهای لازم جهت ثبت اطلاعات در نرم افزار تخصصی تعیین ریسک موسسه باشد تا ما بتوانیم از این سونوگرافی جهت غربالگری استفاده کنیم. لذا جهت پاسخ به این سوال با موسسه پزشکی نسل امید تماس بگیرید.

خیر. عقب‌ماندگی ذهنی علل مختلف دارد که دراین غربالگری فقط سه اختلال کروموزومی یعنی سندرم داون، سندرم ادوارد و سندرم پاتو غربالگری می‌شوند.

خیر. جواب‌ها بر اساس احتمالات است. دقت این غربالگری 90-94 درصد است، 6 تا 10 درصد احتمال خطا دارد.

توصیه می‌شود در اسرع وقت مشاوره انجام دهید تا بر اساس سن مادر و سن بارداری و سایر شرایط، در مورد تست‌هاي تشخيصي (آمنیوسنتز یا CVS) یا تکمیلی (NIPT) شما را راهنمایی کنند.

توصیه به مشاوره و انجام Cell Free Fetal DNA یا NIPT می‌شود.

بله. چون غربالگری سه ماهه دوم فقط با اندازه‌گیری میزان چهار هورمون Inhibin-A , AFP , UE3 , Total-hCG در خون مادر انجام می‌شود.

توصیه به مشاوره ژنتیک و پریناتولوژی و سونوگرافی هدفمند (مغزو طناب نخاعی) می‌شود.

با توجه به اینکه نقایص و سندرم‌های شایع مورد بررسی شامل سندرم داون (تریزومی 21)˓ سندرم ادوارد (تریزومی 18) و سندرم پاتو (تریزومی 13) در خانواده‌هایی که هیچ سابقه‌ای ندارند نیز به میزان کافی دیده می‌شود بنابراین توصیه می‌شود همه خانم‌ها در هر سنی تست‌های غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی و سونوگرافی‌های لازم را انجام دهند. از طرفی در سونوگرافی سه ماهه اول طول جنین (CRL) که تعیین کننده سن حاملگی می‌باشد به صورت دقیق و با توجه به استاندارد‌های انجمن بین‌المللی جنین (FMF) اندازه‌گیری می‌شود که تعیین سن و رشد جنین در طراحی نحوه بارداری اهمیت اساسی دارد.

غربالگری ناهنجاری های کروموزومی: در صورت ترکیب شاخص‌های سونوگرافی با شاخص‌های آزمایشگاهی (Free β-hCG و PAPP-A) و سن مادر˓ به طور چشمگیری تعداد زنان نیاز به تست تهاجمی را از حدود 20 تا کمتر از 3 درصد کاهش می‌دهد و در عین حال میزان تشخیص سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی را از کمتر از 50 درصد به بیش از 95 درصد افزایش می‌دهد. تعیین دقیق سن حاملگی: تشخیص زود هنگام بسیاری از اختلالات جنین که در جنین‌های مبتلا می‌توان حاملگی را زودتر و با عوارض کمتر ختم کرد. غربالگری مادران باردار از نظر مسمومیت حاملگی (Pre-Eclampsia): اسکن 13-11 هفته می‌تواند برای شناسایی زنان در معرض افزایش خطر ابتلا به پره اکلامپسی (مسمومیت‌های بارداری) در دوران بارداری استفاده شود. (در این مرکز در سونوگرافی سه ماهه اول بارداری با روش پیشرفته˓ سونوگرافی کالر داپلر جهت غربالگری مسمومیت های بارداری انجام می شود.)

سونوگرافی غربالگری سه ماهه دوم بین هفته 16 بارداری تا هفته 22 بارداری صورت می‌گیرد. در بارداری‌هایی که سن آنها به خوبی تعیین شده است و به نظر می‌رسد نیاز به آمنیوسنتز ندارند بررسی در هفته 22-20 اپتیمال می‌باشد. همچنین اگر بارداری به خوبی تعیین سن نشده باشد انجام زودتر اسکن جهت تعیین سن دقیق و بررسی آناتومیک مورد نیاز است. در ایران باید توجه داشت که در صورت وجود آنومالی که تایید سقط قانونی داشته باشد نیاز به پزشک قانونی جهت اخذ مجوز سقط قانونی قبل از 18 هفته و 6 روز می‌باشد لذا بهتر است زمان انجام آنومالی اسکن به فرمی برنامه‌ریزی گردد تا در صورت وجود آنومالی منجر به سقط تشخیص آن در زمانی انجام گردد که قبل از 18 هفته و 6 روز باشد.

اگر در غربالگری سه ماهه اول NT برابر و یا بیش از 3mm باشد و تست‌های تشخیصی Risk Low باشند در این صورت آنومالی اسکن در هفته 16 انجام می‌شود و اگر NF بیش از 6mm گزارش شود نیاز به انجام تست‌های تشخیصی جهت بررسی TORCH (بیماری های عفونی منتقل شده از مادر به جنین) می‌باشد و اگر NF کمتر از 6mm باشد نیاز به انجام مجدد آنومالی اسکن در هفته 18 بارداری و انجام اکوی قلب جنین می‌باشد. در جوامعی که در آن ها قوانین بر مبنای شریعت دین حضرت موسی (ع) می باشد زمان آنومالی در هفته 16 و 17 می باشد تا اگر جنین آنومالی منجر به سقط قانونی داشته باشد قبل از هفته 18 تعیین گردد. بعضی از مراکز توصیه می کنند که آنومالی اسکن در 16 هفتگی صورت گیرد تا هم زمانی با زمان بررسی ژنتیک آمنیوسنتز و یاغربالگری چهارگانه (Quadruple) سرم را داشته باشد.

اگر در بررسی جنین آنومالی مشاهده نشود زمان انجام سونوی آنومالی اسکن حداقل 30 دقیقه می‌باشد و در صورت وجود آنومالی در جنین قطعا زمان بررسی با توجه به نوع آنومالی گاها حتی بیش از یک ساعت می‌باشد. در سونوگرافی آنومالی اسکن تمام ارگان ها و اندام های جنین به فرم سیستماتیک و مشخص بررسی و اندازه گیری شده و اندازه گیری های انجام شده با جداول کتب مرجع مقایسه می شود تا نحوه رشد و تکامل جنین و استاندارد و یا غیر استاندارد بودن نحوه رشد و تکامل جنین مشخص شود.

1-زمانی که مادر چاق باشد چربی جدار ابدومن سبب می‌شود که نتوانیم جنین را به خوبی ارزیابی کنیم لذا توصیه به تکرار سونوگرافی آنومالی در هفته 24 بارداری می‌شود. 2-زمانی که در بررسی جنین مواردی مانند کیست‌های کوروئید پلکسوس به عنوان یافته ایزوله مشاهده می‌شود و توصیه به انجام سونوی آنومالی در هفته 25 بارداری می‌شود چون کیست‌های فوق اکثرا تا هفته 25 تحلیل می‌روند و سونوگرافیست در این بابت باید مطمئن باشد.(یافته ایزوله به یافته‌ای گفته می‌شود که همراه با آنومالی مشخص در جنین نباشد و در جنین risk low (ریسک کم) مشاهده گردد.) 3-اگر در زمان انجام سونوگرافی آنومالی اسکن مشاهده گردد که شریان‌های رحمی دارای جریان با اندکی مقاومت بال می‌باشند˓ لازم است که شریان فوق در هفته 25 حاملگی مجددا بررسی گردد.

از آنجایی که در سه ماهه دوم بارداری جنین بزرگ شده است لذا بررسی جنین به صورت مقطعی می‌باشد و تمام جنین در یک کادر مشاهده نمی‌شود.

بهتر است مثانه به صورت نیمه پر باشد.

اگر مشکلی در جنین مشاهده گردد با توجه به نوع آنومالی مشاهده شده باید مشخص نمود آیا آنومالی فوق جز مواردی می باشد که پزشک قانونی اجازه سقط می‌دهد و یا خیر و کلا در زمان مشاهده آنومالی در جنین نیاز به مشاوره با همکاران پریناتولوژیست می‌باشد.

اگر ناهنجاری قطعی باشد˓ متناسب با نوع آنومالی و شدت آن طبق پروتکل‌های تشخیصی رفتار خواهد شد.

حدود 60 درصد آنومالی‌های جنین در زمان آنومالی اسکن سه ماهه دوم مشخص می‌شود و یک سری از آنومالی‌های جنین از جمله آنومالی‌های مربوط به سیستم گوارش و سیستم ادراری و استخوان‌ها معمول در هفته‌های بعد قابل تشخیص می‌باشند.
2 3 4 5 6 7