نشانه‌های خطر در بارداری که نباید نادیده بگیرید!
بارداری، برای مادرانی که برای نخستین بار این تجربه شیرین را لمس می‌کنند، می‌تواند دورانی شگفت انگیز و پر از خاطره‌های شیرین باشد. در این دوران، بدن مادر دستخوش تغییرات گوناگونی می‌شود که اغلب آنها نشانه‌ای از روند طبیعی بارداری هستند. با این حال، در میان این تغییرات، برخی علائم هشداردهنده نیز وجود دارند که بی‌توجهی به آنها می‌تواند سلامت مادر و جنین را به خطر اندازد.
از این رو، آگاهی از نشانه‌های خطر در دوران بارداری، برای حفظ سلامت و اطمینان از یک بارداری ایمن بسیار ضروری است. در ادامه این مطلب از موسسه پزشکی نسل امید به بررسی جامع نشانه‌های خطر در بارداری که نباید نادیده بگیرید، می‌پردازیم. این مطلب با هدف اگاهی مادران در خصوص این علائم خطرناک و ضرورت پیگیری فوری آنها در ماه‌های مختلف بارداری تدوین شده است.
نشانه ها و علامت های خطرناک در دوران بارداری و حاملگی
1. خونریزی واژینال (در هر مرحله از بارداری)
خونریزی واژینال یکی از علائم هشداردهنده بارداری است که می‌تواند سلامت مادر و جنین را تهدید کند و نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا بیمارستان است.
· خونریزی در سه ماهه اول
خونریزی واژینال در سه ماهه اول بارداری نسبتاً شایع است و حدود ۲۵ درصد از زنان در این دوره لکه بینی یا خونریزی شدیدتری را تجربه می‌کنند. اگر خونریزی شدید همراه با درد باشد، ممکن است نشانه‌ای از سقط جنین باشد. البته، خونریزی در این دوره می‌تواند ناشی از لانه گزینی تخمک در دیواره رحم یا وجود پولیپ دهانه رحم نیز باشد. در صورت مشاهده هرگونه خونریزی در سه ماهه اول، توصیه می‌شود فوراً با پزشک خود مراجعه کنید.
· خونریزی در سه ماهه دوم
خونریزی در سه ماهه دوم و سوم بارداری ممکن است ناشی از مشکلاتی مانند پارگی جفت باشد که معمولاً قابل تشخیص است. به طور کلی می‌توان گفت که هر نوع خونریزی، به ویژه اگر فراتر از لکه بینی باشد، در هر زمانی از بارداری نیازمند توجه فوری پزشکی است. بنابراین، در صورت مشاهده خونریزی در هر مرحله‌ای از بارداری، لازم است بدون تأخیر با پزشک خود مراجعه کنید.
· خونریزی در سه ماهه سوم
هرگونه خونریزی واژینال در سه ماهه سوم بارداری باید جدی گرفته شود. این خونریزی ممکن است نشانه جفت سرراهی (قرار گرفتن جفت روی دهانه رحم) یا جدا شدن جفت از دیواره رحم باشد. البته در هفته های 37 تا 40 بارداری، ممکن است لکه بینی خفیف یا ترشحات واژینال به رنگ صورتی یا کمی خونی مشاهده شود. این خونریزی خفیف یکی از نشانه‌های اولیه زایمان است، به این معنی که دهانه رحم شروع به باز شدن کرده و پلاک مخاطی که آن را بسته است، شل می‌شود.
2. درد شدید شکم
درد شکم در دوران بارداری می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
در اوایل بارداری، اگر درد شدید در یک شکم احساس شود، احتمال حاملگی خارج رحمی مطرح می‌شود و نیاز به بررسی فوری دارد. حاملگی خارج از رحم زمانی است که جنین به جای رحم در لوله فالوپ کاشته می‌شود.
در سه ماهه سوم، دردهای شکمی معمولاً به دلیل رشد طبیعی رحم و کشیده شدن رباط‌ها اتفاق می‌افتد و طبیعی است. اما دردهایی که شدید هستند، مداوم‌اند و به مرور زمان بدتر می‌شوند، می‌توانند نگران‌کننده باشند و حتماً توسط پزشک ارزیابی شوند.
به طور کلی علائم خطرناک حاملگی عبارتند از:
- دردی و شدید که بهبود نمی‌یابد.
- دردی که به مرور زمان بدتر می‌شود.
- دردی که با گرفتگی یا انتشار به قفسه سینه، شانه یا کمر همراه است.
3. سردرد شدید و مداوم
سردرد یکی مشکلات رایج و خطرناک در بارداری است و بسیاری از افراد، از جمله زنان باردار، ممکن است آن را تجربه کنند. با این حال، اگر سردردهای شما مداوم یا شدید است، مشورت با پزشک برای بررسی علت زمینه‌ای و اطمینان از سلامت شما و جنین ضروری است.
سردردهای شدید در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه دوم یا سوم، می‌تواند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشد، این عارضه با فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار مشخص می‌شود. از دیگر علائم هشداردهنده‌ای پره‌اکلامپسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد شدید و پایدار.
- تاری دید یا دیدن لکه‌های نوران،دوبینی.
- درد در قسمت بالای شکم (خصوصاً سمت راست).
- تورمی در صورت، دست‌ها یا پاها.
- افزایش سریع و غیرطبیعی وزن.
- تهوع-استفراغ.
اگر سردردی بسیار شدید باشد، تاری دید یا سرگیجه همراه شود، یا با دارو استامینوفن و مایعات تسکین نیابد، باید به پزشک مراجعه شود.
مشاوره تخصصی ژنتیک | موسسه پزشکی نسل امید
4. تاری دید یا دید دوتایی
تغییرات در بینایی می‌تواند به صورت دیدن درخشش نور یا نقاط روشن، داشتن نقاط کور یا از دست دادن موقت بینایی، تاری دید، عدم توانایی در تمرکز یا دوبینی ظاهر شود. این تغییرات در بینایی می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند، یکی از دلایل احتمالی تغییرات بینایی، عوارضی مانند فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی است. در صورت تجربه هرگونه تغییر ناگهانی یا شدید در بینایی در دوران بارداری، مراجعه به پزشک برای بررسی و تشخیص دقیق ضروری است.
5. کاهش یا توفق حرکات جنین
حرکات جنین در دوران بارداری متفاوت است و هیچ تعداد حرکت طبیعی مشخصی وجود ندارد. آنچه مهم است، توجه به الگوی حرکات جنین خود و آگاهی از مدت زمانی است که معمولاً طول می‌کشد تا جنین شما 10 حرکت را انجام دهد. قدرت این حرکات و زمان وقوع آنها در طول روز را زیر نظر داشته باشید و همچنین واکنش جنین به صداها یا ضربه‌های آرام را بررسی کنید. اگر متوجه تغییر در این الگو شدید یا اگر به مدت 2 ساعت کمتر از ۱۰ حرکت حس کردید، باید فوراً با پزشک یا مامای خود مراجعه کنید.
6. تب شدید
تب در دوران بارداری ممکن است به دلیل یک بیماری ویروسی خفیف رخ می‌دهد. با این حال، اگر تب پس از مصرف استامینوفن کاهش نیابد، ممکن است نشانه‌ای از یک عفونت باکتریایی باشد. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که اگر تب بیش از یک یا دو روز طول کشید، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت دقیق آن تشخیص داده شود.
7. افکار آسیب به خود یا نوزاد
افکار مربوط به آسیب رساندن به خود یا کودک می‌تواند ناشی از احساس غم، ناامیدی، عدم کنترل بر زندگی یا اضطراب شدید باشد و ممکن است به صورت افکار مزاحم و ترسناک ظاهر شود. این افکار، که از خفیف تا غیرقابل تحمل و موقتی یا دائمی متغیر هستند، می توانند هشداری برای مشکلات زمینه‌ای مانند افسردگی یا اضطراب باشند و نباید نادیده گرفته شوند.
سونوگرافی جامع سه ماهه دوم بارداری | موسسه پزشکی نسل امید
وقتی به پزشک متخصص مراجعه کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟
وقتی برای بررسی وضعیت سلامت خود و جنین به پزشک یا ماما مراجعه می‌کنید، در ابتدا پزشک یا ماما در مورد علائم شما سوالاتی می‌پرسد و سپس شما را معاینه می‌کند. برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت سلامت شما و جنین، ممکن است پزشک یا ماما انجام برخی آزمایش‌ها را تجویز کند. این آزمایش‌ها معمولاً شامل اندازه‌گیری فشار خون، انجام سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین، آزمایش خون برای ارزیابی سلامت عمومی و بررسی برخی فاکتورهای خاص بارداری می‌شود. علاوه بر این ممکن است آزمایش ادرار برای تشخیص عفونت‌های احتمالی یا نشانه‌های دیگری از وضعیت سلامت شما نیز بررسی شود.
در ادامه روند مراقبت، بسته به نتایج معاینات و آزمایش‌ها و شرایط فردی شما، پزشک یا ماما ممکن است شما را به پزشک متخصص دیگری ارجاع دهد یا در صورت لزوم، شما را برای مراقبت‌های بیشتر به بیمارستان بفرستد. نوع درمانی که به شما پیشنهاد می‌شود کاملاً به وضعیت خاص شما و علت بروز علائمتان بستگی دارد. گاهی اوقات احتمال زایمان زودرس نیز وجود دارد. در این صورت پزشک یا مامای شما در این مورد احتمال و اقدامات لازم با شما صحبت خواهد کرد تا آمادگی‌های لازم را داشته باشید.
چگونه می‌توان از عوارض خطرناک در بارداری جلوگیری کرد؟
برای کاهش احتمال بروز عوارض مختلف، توجه به مراقبت‌های دوران بارداری بسیار مهم است. این کار به پزشک امکان می‌دهد تا در صورت بروز مشکل، آن را تشخیص داده و از پیشرفت آن جلوگیری کند. علاوه بر مراقبت‌های پزشکی، داشتن یک سبک زندگی سالم نقش مهمی در بارداری دارد. در ادامه به اقداماتی که باید در دوران بارداری رعایت شوند اشاره می‌کنیم.
- به طور منظم ورزش کنید.
- یک رژیم غذایی تغذیه و سالم داشته باشید.
- از مصرف الکل، سیگار و دیگر مواد مخدر خودداری کنید.
- در دوران بارداری بیش از حد وزن اضافه کنید (افزایش وزن مطلوب در بارداری معمولاً بین 10 تا 15 کیلو، بسته به وزن قبل از بارداری است).
مشاوره تغذیه در دوران حاملگی | موسسه پزشکی نسل امید
سوالات متداول
آیا پیاده‌روی سریع یا طولانی مدت در بارداری خطرناک است؟
پیاده روی سریع یا طولانی مدت در دوران بارداری خطرناک نیست، اما باید به این نکته توجه داشت که فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، شنا و بالا رفتن از پله‌ها نباید با سرعت زیاد انجام شود و زن باردار نباید احساس خستگی کند.
آیا خستگی و استرس در دوران بارداری خطرناک است؟
در دوران بارداری، مدیریت استرس بسیار مهم است زیرا تغییرات هورمونی می‌تواند باعث حساسیت بیشتر مادر باردار شود. در این دوران، حمایت عاطفی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. استرس می‌تواند باعث شود که مادر مراقبت‌های لازم را به تعویق بیندازد، درمان خود را به تأخیر اندازد و خود را سرزنش کند، که در نهایت ممکن است تجربه ناخوشایندی را برای مادر باردار و خانواده رقم بزند.
آیا استفاده از کافئین، در دوران بارداری مضر است؟
کافئین با وجود فوایدی مانند افزایش هوشیاری دارد، در صورت مصرف زیاد می‌تواند منجر به تپش قلب، تهوع، بی‌قراری و در درازمدت باعث کاهش بافت استخوانی شود، بنابراین مصرف بیش از حد آن در بارداری مجاز نیست، بهتر است روزانه از ۲۰۰ میلی‌گرم تجاوز نکند (معادل حدود ۱ تا ۲ فنجان قهوه یا چای سبک یا شکلات،نوشابه کوکا در روز).همچنین مصرف کافیین در نیمه دوم بارداری با توجه به ایجاد اختلال در خواب جنین می تواند باعث نارسایی رشد درونی می شود.
