گسترش بیماری متاپنوموویروس  انسانی( HMPV ) در برخی کشورهای جهان

پیشگیری ویروس HMPV بیماری تنفسی

اخیرا اطلاعات مختلفی درباره گسترش بیماری متاپنوموویروس  انسانی( HMPV ) در برخی کشورهای جهان همچون چین در شبکه های اجتماعی و وبسایت ها منتشر شده است. از این بیماری به عنوان یک بیماری جدید نام برده میشود ولی بررسی اطلاعات و شواهد نشان میدهد این ویروس از سال 2001 کشف شده است و ویروس جدیدی نیست. در این گزاره برگ به مهمترین ابعاد بیمار ی متاپنوموویروس انسانی و آخرین وضعیت این بیماری در جهان، ایران و کشور چین پرداخته خواهد شد. مخاطب این گزاره برگ در مرحله اول پزشکان و سایر کادر بهداشت و درمان، مدیران نظام سالمت در تمام سطوح، رسانه ها و مردم می باشد.

نکات کلیدی

·         ویروس متاپنومای انسانیHMPV می تواند باعث بیماری های تنفسی شود

·         این ویروس از فرد به فرد یا از سطوح به فرد منتقل میشود

·         علائم شامل سرفه، تب، گرفتگی بینی و تنگی نفس است

·         برای این بیماری تاکنون هیچ درمان و واکسن اختصاصی وجود ندارد

·         اقدامات پیشگیری شامل شستشوی دستها، ایجاد تهویه، تمیز کردن سطوح و ماندن در خانه در صورت بیماری می باشد.

·         سالهای قبل موارد بیماری در بسیاری از کشورها از جمله ایران دیده شده است و این بیماری ویروسی، یک بیماری جدید نیست.

·         در شرایط فعلی گزارش هایی از اپیدمی گسترده ای این بیماری در کشور چین منتشر شده است.

هرساله موارد ابتلا به ویروس متاپنومای انسانی به طور گسترده در سراسر جهان گزارش شده است و همچنان بار قابل توجهی را بر سیستم های بهداشتی چین و برخی کشورها وارد می کند. از آنجا که واکسن یا داروی ضدویروسی مؤثر برای درمان یا پیشگیری از عفونت ناشی از این ویروس تأیید نشده است، این ویروس نقش مهمی در ایجاد بیماریهای عفونی دستگاه تنفسی  ARTlsدارد. بنابراین، درک جامع از ویژگی های اپیدمیولوژیک و روش های تشخیص این ویروس برای پیشگیر ی از این بیماری بسیار مفید است ویروس متا پنومای انسانیHMPV   میتواند بیمار ی های دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی را در افراد همه گروه های سنی، به ویژه در کودکان جوان، افراد مسن و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف ایجاد کند. این ویروس که در سال 2001 کشف شد، یک ویروس بر پایه RNA است که به خانواده پنوموویریده و کلاس متاپنوموویروس تعلق دارد و با ویروس سنسیشیال تنفسی  RSV مرتبط است.

علائم اصلی

علائم شایع مرتبط با ویروس متاپنوما ی انسانی شامل سرفه، تب، گرفتگی بینی و تنگی نفس است. علائم بالینی عفونت ناشی از این ویروس ممکن است به برونشیت یا پنومونی پیشرفت کند و شباهت هایی به سایر ویروس هایی که باعث عفونت های دستگاه  تنفسی فوقانی و تحتانی میشوند، دارد. مدت زمان نهفتگی این بیماری ویروسی تقریباً ۳ تا ۶ روز تخمین زده میشود و مدت زمان بیمار ی می تواند بسته به شدت علائم متفاوت باشد، اما به طور کلی مشابه سایر عفونت های دستگاه تنفسی ویروسی است.

گاهی اوقات این ویروس میتواند منجر به عوارض جدی شود که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. این عوارض شامل موارد

زیر میشوند:

·         برونشیولیت

·         برونشیت

·         پنومونی

·         حملات آسم یا تشدید بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)

·         عفونت گوش )اوتیت میانی(

اپیدمیولو ژ ی

تقریباً در ۳ تا10درصد از HMPV در سطح جهانی، ویروسبستری کودکان کمتر از ۵ سال با عفونتهای حاد دستگاه تنفسی تحتانی تشخیص داده میشود. نرخ مر گ ومیر ناشی ازاین ویروس حدود 1 در هر 1۰۰۰ مورد مبتلا است. طی ۵ سال اخیر در بین کودکان کمتر از ۵ سال در سراسر جهان، حدود 1۴میلیون و 2۰۰ هزار مورد عفونت حاد تنفسی تحتانی، ۶۴۳ هزاربستری در بیمارستان، ۷۷۰۰ مر گومیر در بیمارستان و16100مرگ در مجموع )بیمارستان و جامعه( مرگ ناشی ازمتاپنوموویروس انسانی تخمین زده میشود. برآورد میشود حدود ۵۸ درصد از پذیرشهای بیمارستانی در نوزادان زیر 12ماه و ۶۴ درصد از مرگهای داخل بیمارستانی در نوزادان کمتراز ۶ ماه به دلیل این ویروس رخ داده است که ۷۹ درصد آن در کشوره ای کم درآمد و با درآمد متوسط پایین رخ داده است داده های کافی از توزیع جغرافیایی ای ن ویروس در سراسر جهان وجود ندارد اما بالاترین فراوانی این بیماری در کشور چین گزارش شده است و در سایر کشورها مانند هند موارد معدو دی  گزارش شده است

موارد این بیماری نیز در کشور آمریکا گزارش شده است. به طو ری که منابع بهداشتی آمریکا میگویندعفونتهای ناشی از ویروس تنفسی انسانی متاپنومو HMPV

 

طی فصل زمستان و بهار در ایالات متحده افزا یش یافته است ونگرانی هایی درباره این ویروس که بسیاری از افراد اطلاعات کمی

درباره آن دارند به وجود آورده است. در سایر کشورها نیزمواردی از این بیماری هرساله گزارش شده است .

 

نحوه انتشار و انتقال بیماری

 

ویروس متاپنومای انسانی بیشتر از طریق موارد زیر به دیگرا ن منتقل میشود:

·         ترشحات ناشی از سرفه و عطسه

·         تماس نزدیک شخصی مانند لمس یا دست دادن یا ارتباط تنفسی

·         تماس با اشیا ء یا سطوح آلوده به ویرو سها و سپس لمس دهان، بینی یا چشم

 

زما ن انتشار و گسترش بیماری

 

داده های سیستم نظارت بر ویروسهای تنفسی در سطح جهان نشان میدهد که ویروس این ویروس در اواخر زمستان و بهاردر مناطق معتدل فعال تر است. ویرو س های RSV ،HMPV وآنفلوآنزا میتوانند به طور همزمان در طول فصل سرد سال و فصول گسترش ویرو سهای تنفسی گردش کنند

 

نحوه تشخیص بیماری

RT-PCR تست

در چند دهه گذشته، روش RT-PCR به طور گسترده برای تشخیص مولکولی ویرو س ها از جمله HMPV مورد استفاده قرار

گرفته است. این روش بر اساس شناسایی ژنهای خاص مانند F و N طراحی میشود که قابلیت آنالیز ژنتیکی را نیز فراهم میکنند.  با این حال، به دلیل نیاز به تجهیزات پیچیده و حساسیت کمتر نسبت به رو شهای RT-qPCR، کاربرد کمتری در سا لهای اخیر داشته است.

RT-qPCR تست

این روش یکی از فناور یهای حساس، دقیق و کارآمد برای شناسایی اسید نوکلئیک و یروسی است و به عنوان استاندارد طلایی تشخیص HMPV در نظر گرفته میشود.

مطالعات مختلف نشان داده اند که RT-qPCR حساسیت بالاتری نسبت به  RT-PCR دارد و همچنین احتمال آلودگی کمتری ایجا د

میکند.

 

سایر رو شها شامل mNGS ،CRISPR-Cas12a ،LAMP وکشت ویروسی سایر رو شهای مورد استفاده برای تشخیص بیماری هستند 

درمان بیماری

 

در حال حاضر، هیچ درمان ضدویرو سی خاصی برای درمان این ویروس وجود ندارد و هیچ واکسن تایید شده ای نیز برا ی

پیشگیری از این ویروس وجود ندارد. مراقبت های پزشکی حمایتی مرسوم برای درمان بیما ری های تنفسی، بر ای این بیماری نیز مورد استفاده قرار م یگیرد

پیشگیری از بیمار ی

افراد میتوانند با رعایت این اقدامات از گسترش این ویروس وسایر ویروسهای تنفسی جلوگیری کنند:

·         دستها را به طور منظم با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشویند.

·         از تماس دستهای آلوده با چشمها، بینی یا دهان خوددا ری کنند.

·         از تماس نزدیک با افرا دی که بیمار هستند، اجتناب کنند.

·         تهویه هوا در محیط هایی که احتمال وجود بیمار هست برقرار شود.

بیمارا ن با علائم این بیماری باید:

·         دهان و بینی خود را هنگام سرفه و عطسه بپوشانند و از ماسک استفاده کنند.

·         به طور مداوم و صحیح )با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه( دست های خود را بشویند.

·         از اشتراک ظروف غذا و وسایل خورا کی با دیگران خوددا ری کنند.

·         از بوسیدن و نزدیک شدن به دیگران اجتناب کنند.

·         در صورت بیماری، در خانه بمانند و به دیگران به ویژه گروههای آسیب پذیر نزدیک نشوند.

علاوه بر این، تمیز کردن سطوح آلوده احتمالی )مانند دستگیره درها و اسباب بازی های مشترک( و تهویه هوا در محیط های بسته

میتواند به جلوگیری از گسترش HMPV کمک کند.

 

 

آخرین وضعیت بیما ری در ایرا ن

گزارشات مختلفی از وجود بیما ری ناشی از ویروس متاپنوموانسانی در ایران طی سا لهای گذشته وجود دارد. حدود یک سا ل است نظام مراقبت دیده وری 21 پاتوژن تنفسی اجرا میشود که یکی از موارد مورد بررسی در آن، ویروس HMPV  است . موارد ی از این بیماری در آذر، بهمن و اسفند سال 1402 و همچنین اردیبهشت 1403 شناسایی شد. در اردیبهشت امسال 1.7 درصد نمونه های بررسی شده در دیده وری همین پاتوژن بوده است ولی از اردیبهشت ماه تاکنون مورد دیگری در این نظام مراقبت دیده وری شناسایی نشده است .

یک مطالعه مرور ساختاریافته در سال 2021 شیوع این بیمار ی را در مناطق مختلف ایران ۸٫۹% (۹۵ درصد فاصله اطمینان:

14.14%. – 5.4% (برآورد کرده است. در مقایسه با وضعیت جهانی، ایران از نظر شیوع عفونت ناشی از متاپنوموویروس وضعیت متوسطی دارد. اکثر بیماران با تست مثبت این ویرو س در جمعیت کودکان زیر ۵ سال بودند که شیوع ادغام شده ۷٫۶%

 (٪ ۹۵ درصد فاصله اطمینان:15،6%-3،5% ) داشتند. درنتیجه به نظر میرسد این بیما ری در گذشته در ایران گزار ش شده است و یک بیما ری جدیدی نیست.

آخرین وضعیت بیما ری در کشور چین

چین با افزایش موارد بیماری ها ی تنفسی، به ویژه ویروس متاپنومو انسانی( HMPV) در آستانه فصل زمستان مواجه است.

برخی رسانه ها نقل میکنند بیمارستانها با هجوم بیماران روبرو شده اند و نگرانی هایی درباره احتمال وقوع بحران بهداشتی مطرح

شده است. امسال، افزایش بیما ریهای تنفسی در چین به طورقابل توجهی توجه رسانه ها، به ویژه در شبکه های اجتماعی، را

جلب کرده است. این بحثها اغلب با مقایسه شرایط کنونی با پاندمی کووید- 19 همراه است که پنج سال پیش آغاز شد.

در بولتن ماه نوامبر )آبان 1403 (، سازمان جهانی بهداشت بر افزایش موارد بیما ر یهای تنفسی در سراسر جهان (WHO)

از جمله چین تأکید کرده و اعلام کرد که از ماه اکتبر )مهر 1403) روند صعو دی این بیمار یها آغاز شده است.

بر ای مدیریت این وضعیت، اداره ملی کنترل و پیشگیری از بیمار یهای چین  (NCDPA) یک سیستم پایش جد ید برا ی شناسایی و مدیریت پنومونی ناشی از این بیماری ایجاد کرده است. این سیستم با هدف بهبود نظارت و واکنش به افزایش فصلی بیماریهای تنفسی طراحی شده است.

اگرچه در شبکه های اجتماعی شایعاتی درباره ازدحام بیمارستان ها منتشر شده، اما گزار ش های رسمی دولت چین وضعیت را بحرانی توصیف نکرده اند. با این حال، منابع معتبر افزایش چشمگیری در موارد عفونتهای تنفسی بین16 تا 22

دسامبر ) 26 آذر تا 2 دیماه( را تأیید کرده اند.

مرکز مدیریت بیماری های چین در بیانیه ای اعلام کرده است که عفونتهای تنفسی در هفته پایانی دسامبر به طور قابل توجه ی

افزایش یافته است. این مرکز همچنین پروتکل های جد یدی را بر ای آزمایشگاه ها و سازما ن های کنترل بیما ری معرفی کرده که

هدف آن ارائه واکنشی هماهنگ تر به وضعیت موجود است.

مقامات بهداشتی چینی در یک نشست خبری ا ظهار داشته اند که انتظار میرود موارد عفونتهای تنفسی در طول زمستان و بهار

افزایش یابد. با این وجود، پیشبینی می شود که تعداد کل موارد در سال جا ری کمتر از سال 2024 باشد.

با این وجود هنوز اطلاعات جدیدتری از تعداد مبتلا یان و مواردبستری اختصاصی این بیماری در کشور چین گزارش نشده است.

اخیرا دو مورد ابتلا در کشور هند نیز گزارش شده است که دردو کودک زیر ۵ سال بوده و سابقه سفر به کشوری را نیز نداشتند.

در هنگ کنگ نیز مواردی از این بیماری گزارش شده است.کشورهای کامبوج و تایوان نیز اعلام کردند در حال پایش وارزیابی دقیق وضعیت بیما ریهای تنفسی در این کشور هستند تا موارد این بیما ری را در صورت وجود موارد مشکوک کشف کنند. برخی منابع هم نسبت به احتمال افزا یش موارد درکشوره ای اروپایی و امریکایی نیز هشدار دادند اگرچه افزایش موارد متاپنوموویروس

 ا نسانی در چین نگرانیهایی ایجاد کرده، کارشناسان تأکید میکنند که این ویروس جد یدنیست و دهه هاست که در سراسر جهان وجود دارد. اعتقاد کارشناسان سلامت کشوره ای مختلف بر این است افزایش اخیردر موارد شناسایی شده ممکن است ناشی از پیشرفت درفناوری های تشخیصی و آگاهی بیشتر از این ویروس باشد.

متخصصان سلامت به مردم کشورهایی که این بیماری را گزارش دادند توصیه میکنند هوشیار باشند، اما دچار وحشت نشوند و با

رعایت اقدامات پیشگ یرانه استاندارد مانند حفظ بهداشت ومراجعه به پزشک در صورت تشدی د علائم از سلامتی خود محافظت کنند .

منابع:

1. from: https://www.cdc.gov/humanmetapneumovirus/about/index.html

2. Human Metapneumovirus (hMPV):American Lung Association; 2025 [Available

from: https://www.lung.org/lung-healthdiseases/lung-disease-lookup/humanmetapneumovirus-hmpv .

3. Steinberg R, Marty V, Korten I, Aebi C, LatzinP, Agyeman PKA. Epidemiology and ClinicalCharacteristics of Human MetapneumovirusInfections in Hospitalized Children in TwoConsecutive Postpandemic Years. The PediatricInfectious Disease Journal. 2024;43 .

4. Feng Y, He T, Zhang B, Yuan H, Zhou Y.Epidemiology and diagnosis technologies ofhuman metapneumovirus in China: a minireview. Virology Journal. 2024;21(1):59 .

5. HMPV not new emerging virus, residentsadvised to take precautions: Global Times;2025 [Available from:https://www.globaltimes.cn/page/202306/1291955.shtml.

6. Haas LE, Thijsen SF, van Elden L, HeemstraKA. Human metapneumovirus in adults.Viruses. 2013;5. 110- 87: )1(

7. Bergeron HC, Crabtree J, Nagy T, Martin DE,Tripp RA. Probenecid Inhibits Huma Metapneumovirus (HMPV) Replication In Vitroand in BALB/c Mice. Viruses. 2024;16. )7(

8. Malekshahi SS, Yavarian J, Shafiei-JandaghiNZ, Mokhtari-Azad T, Farahmand M .Prevalence of Human MetapneumovirusInfections in Iran: A Systematic Review andMeta-Analysis. Fetal Pediatr Pathol.2021;40(6):663-73 .

9. Human Metapneumovirus Surge in China:Should the US, UK, and Canada Be Concernedor Stay Calm? : economic times; 2 025

[Available from:

https://economictimes.indiatimes.com/news/international/us/human-metapneumovirussurge-in-china-should-the-us-uk-and-canadabe-concerned-or-staycalm/articleshow/116996117.cms?from=mdr.

D-E-03-11-23